Το φετινό συνέδριο της ΚΕΔΕ βρίσκει την Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση: την αλλαγή του Καλλικράτη και την προώθηση μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης στην λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης. Με βάση αυτή την πρόκληση, ποιος είναι κατά την γνώμη σας ο οδικός χάρτης που πρέπει να χαράξει το συνέδριο και εν γένει η Αυτοδιοίκηση;
Οι μεταρρυθμίσεις της Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρέπει να αφορούν στον ρόλο, τις αρμοδιότητες, τους πόρους, την οργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης και τις σχέσεις της με τα άλλα επίπεδα της δημόσιας διοίκησης, μετά από αξιολόγηση της εφαρμογής του Καλλικράτη, με στόχο την αναβάθμιση της. Σαν τέτοιες αλλαγές αναφέρονται οι εξής:
- Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων από την Κεντρική και την Αποκεντρωμένη Διοίκηση προς τις Περιφέρειες και τους Δήμους.
- Ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας των Δήμων και των Περιφερειών και διεύρυνση της χρηματοδότησής τους από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και ιδιαίτερα από τα συγχρηματοδοτούμενα από την Ε.Ε Προγράμματα.
- Βελτίωση της διακυβέρνησης, οργάνωση και λειτουργικός εκσυγχρονισμός των 13 Περιφερειών και των 325 Δήμων.
- Βελτίωση των θεσμών εποπτείας και ελέγχου των Δήμων και Περιφερειών και εισαγωγή λειτουργιών εσωτερικού ελέγχου.
- Εκπόνηση νέου ενιαίου Κώδικα Δήμων και Περιφερειών.
Επίσης, οι Δήμοι, δεν μπορεί να μην έχουν τον έλεγχο σε θέματα όπως: στον χωροταξικό σχεδιασμό, την προστασία του περιβάλλοντος και την διαχείριση των απορριμμάτων, την πρωτοβάθμια υγεία, την δυνατότητα να έχουν δικούς τους πόους μέσα από την υιοθέτηση μιας νέας οικονομικής πολιτικής, που κυριαρχεί, και βεβαίως στόχο θα έχει και τη φορολογική αποκέντρωση, αλλά και την δυνατότητα να προσλαμβάνουν προσωπικό στις ανταποδοτικές υπηρεσίες, με βάση όμως τις πραγματικές ανάγκες του Δήμου, ξεχωριστά.
Κομβικό σημείο για το μέλλον και το νέο ρόλο που πρέπει να έχει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, αποτελεί η δρομολογούμενη αλλαγή του θεσμικού πλαισίου που την διέπει. Ποιες αλλαγές θεωρείτε καθοριστικές, ούτως ώστε να μπορούν οι δήμοι να αποφασίζουν για το μέλλον των τοπικών τους κοινωνιών, την τοπική ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή, για βιώσιμες και έξυπνες πόλεις, για την διασφάλιση της διαφάνειας, για την μεταρρύθμιση του κράτους και της ίδιας της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;
Τα τελευταία χρόνια οι Δήμοι σήκωσαν μεγάλο βάρος της στήριξης των συνανθρώπων μας, απορροφώντας πόρους του ΕΣΠΑ, που θα είχαν χαθεί, αν δεν ήμασταν αποτελεσματικοί. Αναδείξαμε το ανθρώπινο πρόσωπο της ελληνικής κοινωνίας με το σοβαρό και υπεύθυνο τρόπο που διαχειριστήκαμε το προσφυγικό-μεταναστευτικό. Δώσαμε και εξακολουθούμε να δίνουμε καθημερινά τη μάχη για να στηρίξουμε την καθημερινότητα (καθαριότητα, πράσινο) των συμπολιτών μας. Οι Δήμοι πρέπει να ασχοληθούν με την σύνταξη μελετών και επιχειρησιακών σχεδίων για ολοκληρωμένες χωρικές επεμβάσεις (ΟΧΕ), που είναι προϋπόθεση για να ενταχθούν δράσεις, όπως βιώσιμες αστικές αναπλάσεις κ.α. στο ΕΣΠΑ 2014-2020. Παράλληλα πρέπει να προχωρήσει η ψηφιοποίηση των αρχείων των Δήμων για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών, όπως επίσης πρέπει να υιοθετηθούν διαδραστικές ενημερώσεις από τους πολίτες για προβλήματα της πόλης. Τέλος ένα μεγάλο θέμα που πρέπει να μας απασχολήσει είναι η αποκομιδή και η διαχείριση των απορριμμάτων, η εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) και η δημιουργία ξεχωριστών ρευμάτων περισυλλογής για αύξηση της ανακύκλωσης. Άρα οι Δήμοι πρέπει να επικεντρώσουν με βάση τα παραπάνω τις δράσεις τους σε:
-Κοινωνικές δράσεις για την ανακούφιση των συμπολιτών
-Επιτάχυνση απορρόφησης επιδοτήσεων ΕΣΠΑ 2014-2020
-Περαιτέρω ψηφιοποίηση όλων των δραστηριοτήτων του Δήμου
-Βελτίωση και αύξηση της προσπάθειας για καθαρές πόλεις και επεξεργασία των στερεών αποβλήτων
Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μία από τις αλλαγές του Καλλικράτη, αφορά στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Αντιθέτως η θέση της ΚΕΔΕ είναι ότι πρώτα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το κράτος κα μετά να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή εκλογικού συστήματος. Ποια είναι η δική σας θέση;
Έχει γίνει εξαγγελία για νέο νόμο, το προσχέδιο του οποίου κυκλοφόρησε και τελευταία ως νέος Καλλικράτης. Είναι φανερό, από όσα διαβάζουμε, ότι σε αυτό το νομοθέτημα για την αναδιοργάνωση του κράτους και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, το βασικό ζήτημα είναι το εκλογικό σύστημα. Από δικής μας πλευράς θεωρούμε ότι η πρόταση είναι ελλιπής και αντιφατική:
- Δεν διασφαλίζεται ότι οι δήμαρχοι που θα εκλέγονται από τους πολίτες θα έχουν στη συνέχεια τη δυνατότητα να εκφράζουν το προγράμματά τους και να ασκούν πραγματική διοίκηση.
- Επιχειρείται να εφαρμοστεί ένα εκλογικό σύστημα το οποίο αμφισβητεί το δημοκρατικό δικαίωμα της πλειοψηφίας των τοπικών κοινωνιών να αποφασίζουν για το μέλλον τους, το οποίο ουσιαστικά εκχωρείται στις κοινωνικές μειοψηφίες.
- Δημιουργείται στους Δήμους περιβάλλον πολιτικής αστάθειας κι αυτό το κλίμα θα μεταφερθεί και στις τοπικές κοινωνίες.
- Η Κυβέρνηση, αντιλαμβανόμενη την πτώση της δημοτικότητας της, επιχειρεί μέσω του νέου Νόμου να καταστήσει τις δημοτικές παρατάξεις που πρόσκεινται κομματικά σε αυτή και είναι μειοψηφίες, σημαντικά στοιχεία στην λειτουργία των Δήμων.
Ένα από τα βασικά αιτήματα που προβάλει η Αυτοδιοίκηση σήμερα είναι να της δοθεί η δυνατότητα να συμβάλει ουσιαστικά στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας, την επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα και τον επαναπατρισμό των νέων που “έδιωξε” η κρίση. Με ποιον τρόπο και ποια εργαλεία θεωρείται ότι μπορούν να στηριχθούν οι αναπτυξιακές δυνατότητες των δήμων σήμερα;
Οι Δήμοι πρέπει, ενθαρρύνοντας την πρωτογενή παραγωγή, να επιταχύνουν μέσα από τις υπηρεσίες τους, την αδειοδότηση μικρών και μεγάλων παραγωγικών μονάδων, ενθαρρύνοντας την καινοτομία, αξιοποιώντας χρηματοδοτικά εργαλεία ΕΣΠΑ, ΠΔΕ και άλλους πόρους, αξιοποιώντας συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ) ώστε να φέρουν την πολυπόθητη οικονομική τοπική ανάπτυξη, να προσφέρουν νέες θέσεις εργασίας και συνάμα να συμβάλλουν κατ’ αυτό τον τρόπο στον επαναπατρισμό του επιστημονικού δυναμικού υψηλού επιπέδου που εργάζεται στο εξωτερικό.
Είναι γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην οκταετία της κρίσης υπέστη πρωτοφανείς περικοπές των εσόδων της, ενώ και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει περαιτέρω μειώσεις. Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις των δήμων;
Όσον αφορά τα οικονομικά των Δήμων πιστεύουμε ότι δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη χωρίς τοπική ανάπτυξη γι’ αυτό προτείνουμε:
- Την άμεση αποκατάσταση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων.
- Τη διεύρυνση της δυνατότητας χρηματοδότησης την Δήμων από όλα τα εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα.
- Την επιστροφή των πόρων που μας αφαιρέθηκαν.
- Την απόδοση του 10% των πόρων από το Πράσινο Ταμείο
Διακηρυγμένος στόχος της Αυτοδιοίκησης είναι να της αποδοθούν σταδιακά πόροι που θα ανέλθουν στο 8% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος, ώστε να διασφαλιστεί η οικονομική και λειτουργική αυτοτέλεια των Δήμων.