Ερωτήματα σχετικά με τη σύννομη και αποτελεσματική λειτουργία των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) των δήμων, τη νομιμότητα των εκδιδόμενων διοικητικών πράξεων, την επαρκή παροχή των υπηρεσιών προς τους πολίτες και την επαρκή και ουσιαστική λειτουργία του ελέγχου της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος, απευθύνει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανώτατων Σχολών (ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ) με Υπόμνημα που κατέθεσε στο υπουργείο Εσωτερικών, Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, την Αρχή Διαφάνειας, το ΤΕΕ, τον «Συνήγορο του Πολίτη, την ΚΕΔΕ, την ΠΟΕ-ΟΤΑ και το ΠΟΜΗΤΕΔΥ.
Η πρωτοβουλία αυτή, όπως τονίζει στο υπόμνημα η ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ, αναλήφθηκε μετά από σωρεία εγγράφων και καταγγελιών από εργαζόμενους μηχανικούς στις ΥΔΟΜ , «με τα οποία μας ενημερώνουν για την πλήρη ανεπάρκεια στελέχωσης των υπηρεσιών καθώς και για τους «ανορθόδοξους» τρόπους κάλυψης της φερόμενης ως υφιστάμενης επάρκειας ή/και διοικητικής υποστήριξης από τους υποστηριζόμενους δήμους που δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ, με «τρόπους» που έχουν κριθεί σε πολλές περιπτώσεις μη νόμιμοι. Επίσης, οι «ανορθόδοξοι» αυτοί τρόποι δημιουργούν εύλογα ερωτήματα σχετικά με την νομιμότητα των εκδιδόμενων από τις ΥΔΟΜ διοικητικών πράξεων και την εν γένει σύννομη και αποτελεσματική λειτουργία αυτών».
Στο υπόμνημα η ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ εστιάζει πρώτον, στο ζήτημα της στελέχωσης των ΥΔΟΜ, και ειδικότερα στη σύναψη προγραμματικών συμβάσεων από τους δήμους με αναπτυξιακές εταιρίες, σύμφωνα με το άρθρο 100 του Ν. 3852/2010, μέσω των οποίων επιδιώκεται η τεχνική και διοικητική υποστήριξη των ΥΔΟΜ. Μάλιστα επισημαίνει ότι «είναι πολλές οι περιπτώσεις που τέτοιου είδους προγραμματικές συμβάσεις δεν έχουν εγκριθεί τόσο με πράξεις των Επιτρόπων του Ελεγκτικού Συνεδρίου, όσο και με πράξεις κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου».
Δεύτερον, στις απευθείας αναθέσεις σύμφωνα με τον Ν. 4412/2016, επισημαίνοντας ότι «στο σχετικό άρθρο 240 που αφορά στις συμβάσεις υπηρεσιών ορίζεται ότι ο εν λόγω νόμος δεν εφαρμόζεται στις συμβάσεις εργασίας» και συμπληρώνει:
«H σύναψη σύμβασης έργου, κατ’ εφαρμογή του Ν. 4412/2016 περί δημοσίων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών και μάλιστα με απευθείας ανάθεση, προκειμένου στην συνέχεια ο αντισυμβαλλόμενος εργολήπτης να αναλάβει εν τοις πράγμασι καθήκοντα υπαλλήλου του Δήμου, εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την τοποθέτηση του εν λόγω εργολήπτη σε θέση και με αρμοδιότητες αντίστοιχες αυτών του προσωπικού των Δήμων».
Τρίτον, στο δικαίωμα υπογραφής. Η ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ επισημαίνει ότι «στο άρθρο 48 του Ν. 4795/2021, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν. 5027/2023 και ισχύει, εντελώς περιοριστικά ορίζεται ότι στο προσωπικό των φορέων του Δημοσίου και των ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, ειδικότητας Μηχανικών κατηγορίας ΠΕ και ΤΕ, που απασχολείται με σύμβαση εργασίας Ιδιωτικού Δικαίου Ορισμένου Χρόνου, έως οκτώ (8) μήνες, χορηγείται δικαίωμα προσυπογραφής εγγράφων αρμοδιότητάς τους, καθώς και υπογραφής αυτών κατά τις κείμενες διατάξεις…Από την γραμματική διατύπωση της ανωτέρω διάταξης συνάγεται ότι η κατ’ εξαίρεση αναγνώριση του δικαιώματος προσυπογραφής εγγράφων αρμοδιότητάς τους, στους Μηχανικούς κατηγορίας Π.Ε. και Τ.Ε., αφορά αποκλειστικά και περιοριστικά στους μηχανικούς που συνδέονται με τους Δήμους με συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου (8μηνες κατά κανόνα), λαμβάνοντας προφανώς υπ’ όψιν το γεγονός ότι αυτοί καθίστανται, έστω και για αυτό το περιορισμένο χρονικό διάστημα, προσωπικό του Δήμου. Είναι επίσης σαφές ότι η ρύθμιση αυτή δεν αφορά και δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί στους μηχανικούς, κατηγορίας Π.Ε. και Τ.Ε. που έχοντας συμβληθεί με Αναπτυξιακούς Οργανισμούς παρέχουν τις υπηρεσίες τους στον Δήμο, μέσω προγραμματικών συμβάσεων του τελευταίου με τον Αναπτυξιακό Οργανισμό. Ομοίως η ρύθμιση αυτή δεν αφορά και δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί σε μηχανικούς που συνδέονται με τον Δήμο με σύμβαση έργου ή παροχής υπηρεσιών, κατ’ εφαρμογή του Ν. 4412/2016. Εξάλλου, σχετική είναι η απάντηση του ΥΠΕΣ για δικαίωμα υπογραφής (40128/8-05- 23) των ΙΔΟΧ που απέστειλε στο έγγραφο ερώτημα της ΥΔΟΜ Αχαρνών».
Ερωτήματα
Με βάση τα παραπάνω η ΠΟΕΜΔΥΔΑΣ ζητά να απαντηθούν τα εξής:
Αν οι μηχανικοί, κατηγορίας Π.Ε. και Τ.Ε. οι οποίοι απασχολούνται στις Υ.ΔΟΜ., είτε μέσω προγραμματικών συμβάσεων είτε με συμβάσεις έργου, νομιμοποιούνται να ασκούν δημόσια υπηρεσία, να λαμβάνουν γνώση και να επεξεργάζονται το αρχείο της υπηρεσίας, με δεδομένο ότι αυτό περιέχει στοιχεία με ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα πολιτών καθώς και αν νομιμοποιούνται να υπογράφουν έγγραφα και να εκδίδουν διοικητικές πράξεις.
Σε αρνητική περίπτωση, ποια είναι η νομιμότητα και η ισχύς των εκδοθέντων από τα ανωτέρω πρόσωπα διοικητικών πράξεων, δεδομένου ότι όπως αναφέραμε ανωτέρω υπάρχουν πολλές περιπτώσεις Δήμων που έχουν ορίσει, στα πλαίσια των διαδημοτικών συμβάσεων συνεργασίας και της συμφωνηθείσας υποχρέωσης συνδρομής, ως αρμοδίους υπαλλήλους, μηχανικούς ΠΕ και ΤΕ, οι οποίοι είτε δεν συνδέονται συμβατικά καθ’ οιονδήποτε τρόπο με τον Δήμο (περίπτωση προγραμματικών συμβάσεων Δήμων με Αναπτυξιακές εταιρίες), είτε συνδέονται με αυτόν με συμβάσεις έργου κατ’ εφαρμογή του Ν. 4412/2016 και μάλιστα με απευθείας αναθέσεις από αυτόν.