H επέκταση του καθεστώτος προστατευόμενης περιοχής του Αώου και των παραποτάμων του από την Κόνιτσα μέχρι τα σύνορα Ελλάδας-Αλβανίας κρίνεται αναγκαία για τη διεθνή συμμαχία των περιβαλλοντικών οργανώσεων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα «Σώζοντας τον τελευταίο ποταμό ελεύθερης ροής στην Ευρώπη: Αώος/Vjosa» με στόχο τη δημιουργία του πρώτου διασυνοριακού πάρκου ποταμού ελεύθερης ροής «Αώου-Vjosa» στην Ευρώπη.
Στο πλαίσιο της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ποταμών (25 Σεπτεμβρίου), η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN), η Πίνδος Περιβαλλοντική, το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA) και το The Green Tank, αφιέρωσαν την εβδομάδα 19-25 Σεπτεμβρίου στον ποταμό Αώο και πιο συγκεκριμένα στο πιο ευάλωτο, μη προστατευόμενο τμήμα του, μεταξύ του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και των συνόρων Ελλάδας-Αλβανίας.
Αφορμή ήταν η ολοκλήρωση επιστημονικών μελετών που εκπόνησε η IUCN στην Ελλάδα για τον ποταμό, οι οποίες υπογραμμίζουν ότι η ισχυρή θεσμική προστασία μέσω του χαρακτηρισμού της περιοχής ως Εθνικό Πάρκο είναι απαραίτητη.
Κατά τη διάρκεια της περασμένης εβδομάδας πραγματοποιήθηκε συνάντηση στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Αντίστοιχη συνάντηση έγινε και την περιφέρεια Ηπείρου όπου ο αντιπεριφερειάρχης Ιωαννίνων Κ. Σιαράβας αναφερόμενος στο εγχείρημα της δημιουργίας διασυνοριακού πάρκου άγριου ανέφερε: «Είναι μια πολύ καλή πρωτοβουλία, χρειάζεται πολύ υπομονή και συνεχή συνεργασία με τις όμορες περιοχές της Αλβανίας, ώστε να πετύχουμε τον κεντρικό στόχο που είναι η δημιουργία του διασυνοριακού πάρκου, το οποίο μπορεί να είναι συνέχεια του εθνικού πάρκου Βίκου-Αώου. Θα συμβάλλει στην προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς μας και θα ενισχύσει την τουριστική ανάπτυξη σε περιοχές, όπως η ακριτική Κόνιτσα».
Ανοιχτή εκδήλωση για το κοινό φιλοξένησε ο δήμος Κόνιτσας όπου, με τη συμμετοχή των δημάρχων Κόνιτσας Ν. Εξάρχου και Ζαγορίου Γ. Σουκουβέλου, οι φορείς παρουσίασαν τα αποτελέσματα των μελετών, που υπογραμμίζουν ότι η ισχυρή θεσμική προστασία μέσω του χαρακτηρισμού της περιοχής ως Εθνικό Πάρκο είναι απαραίτητη.
Ο δήμαρχος Ζαγορίου Γιώργος Σουκουβέλος με δήλωσή του τονίζει ότι ο δήμος του «είναι υπέρ της δημιουργίας ενός διακρατικού πάρκου με ελεύθερη ροή του ποταμού, χωρίς φράγματα και παρεμβάσεις στον Αώο και τους παραποτάμους του, έτσι ώστε να διασφαλιστεί το φυσικό περιβάλλον και η βιώσιμη ανάπτυξη του Ζαγορίου».
Σε όλες τις συσκέψεις, επισημάνθηκε η βούληση για την προστασία του Αώου ποταμού σε όλο το μήκος του, για ένα ποτάμι χωρίς φράγματα και χωρίς άλλες τεχνητές επεμβάσεις.
Ταυτόχρονα, στην Αλβανία, βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες για τη δημιουργία Εθνικού Πάρκου Vjosa. Η αλβανική κυβέρνηση εγκαταλείπει τα σχέδιά της για τη δημιουργία μεγάλων φραγμάτων στον ποταμό και στρέφεται σε ένα διαφορετικό μοντέλο με «πυρήνα» τη βιώσιμη ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του ποταμού. Μάλιστα πριν τρεις μήνες το υπουργείο Τουρισμού και Περιβάλλοντος της Αλβανίας προχώρησε στην υπογραφή μνημονίου συνεργασίας με την εταιρία Patagonia. Η προσδοκία είναι ότι στις αρχές της άνοιξης του 2023, το Εθνικό Πάρκο Vjosa στην Αλβανία θα αποτελεί μια πραγματικότητα.
Επιπλέον, στις 23 Σεπτεμβρίου οι φορείς πραγματοποίησαν υπό το συντονισμό της εταιρείας υπαίθριων δραστηριοτήτων, No Limits GR διασυνοριακή δράση rafting με Έλληνες και Αλβανούς εκπροσώπους φορέων και των Δήμων από τους οποίους διέρχεται ο ποταμός σε Ελλάδα και Αλβανία, στέλνοντας μήνυμα ενότητας, φιλίας και συνεργασίας για τον ποταμό Αώο/Vjosa που ενώνει τις δύο χώρες και χρειάζεται να προστατευθεί ισχυρά στο σύνολό του, από τις πηγές του μέχρι τις εκβολές του.
Τέλος, στις 24 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε το 3ο The Home River BioBlitz – Εξερευνώντας τη ζωή στον Αώο, με εξόρμηση πεδίου στο φαράγγι του ποταμού και παρουσιάσεις – προβολές στην Κόνιτσα.