Να αποσυρθούν οι διατάξεις του νομοσχεδίου του Υπουργείου Ενέργειας για την «Μετονομασία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων και διεύρυνση του αντικειμένου της με αρμοδιότητες επί των υπηρεσιών ύδατος και της διαχείρισης αστικών αποβλήτων, ενίσχυση της υδατικής πολιτικής», ζητούν με υπόμνημά τους, οι Διοικητικοί Δικαστές. Σύμφωνα με τους δικαστές η Ολομέλεια του Συμβουλίου Επικρατείας ρητώς με τη νομολογία της απαγορεύει να περάσει ο άμεσος έλεγχος των υδάτων σε ανεξάρτητη αρχή και να μην βρίσκεται υπό την αυστηρή εποπτεία του κράτους.
Διοικητικοί Δικαστές: Νέα απόφαση
Ταυτόχρονα όμως όπως αποκαλύπτει το dikastiko.gr με νέα απόφασή του το ΣτΕ (Τριμελούς Συμβουλίου Συμμόρφωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας) δίνει προθεσμία 6 μηνών στο Υπουργείο Οικονομικών να συμμορφωθεί με τις προηγούμενες αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, για να επιστραφούν οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Δημόσιο που τώρα βρίσκονται στο Υπερταμείο.
Ουσιαστικά δηλαδή η Επιτροπή του ΣτΕ κρίνει ότι ο ν. 4964/2022 (του περασμένου καλοκαιριού) παραβιάζει τις αποφάσεις της Ολομέλειας για την αντισυνταγματικότητα της υπαγωγής των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στο Υπερταμείο και διατάσσει την επιστροφή τους στο Δημόσιο.
Τι συνέβη
Όπως εξηγούν οι δικηγόροι Αλ. Σαρηβαλάσης και Αικατερίνη Γεωργιάδου που χειρίστηκαν την υπόθεση, το καλοκαίρι του προηγούμενου έτους, ψηφίσθηκαν τα άρθρα 114 και 115 του ν. 4964/2022, με τα οποία ο έλεγχος της πλειοψηφίας των μετοχών των δημόσιων επιχειρήσεων ύδρευσης και αποχέτευσης (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ) παρέμενε στο Υπερταμείο.
Κι αυτό παρά τις αντίθετες αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας 190/2022 (ΕΥΔΑΠ) και 191/2022 (ΕΥΑΘ), οι οποίες όπως έγραψε το dikastiko.gr είχαν ήδη κρίνει ότι η υπαγωγή των δημοσίων αυτών επιχειρήσεων στο Υπερταμείο είναι αντίθετη στο Σύνταγμα.
“Επρόκειτο περί μίας πρωτοφανούς συνταγματικής εκτροπής, δια της οποίας επιχειρήθηκε η πλήρης «κατάργηση» δύο αποφάσεων της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Χώρας και μάλιστα επί υποθέσεων που αφορούσαν σε αγαθό ζωτικής σημασίας (νερό)”, αναφέρουν οι δικηγόροι.
Διοικητικοί Δικαστές: “Καμπάνα”
Έτσι μετά από σειρά αιτήσεων στο ΣτΕ περί μη συμμόρφωσης (από σωματεία εργαζομένων και πολίτες), δημοσιεύθηκαν, όπως αναφέρουν οι δικηγόροι, οι 7 & 8/2023 αποφάσεις του Τριμελούς Συμβουλίου Συμμόρφωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας (Αντιπρόεδρος κ. Καρλή, Σύμβουλοι κ. Μ. Σωτηροπούλου και κ. Ο. Παπαδοπούλου, η οποία ήταν και η εισηγήτρια επί των υποθέσεων).
Με τις αποφάσεις αυτές, το ΣτΕ έκρινε ότι η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία, με τα άρθρα 114 και 115 του ν. 4964/2022, δε συμμορφώθηκαν προς τις αποφάσεις ΟλΣτΕ 190 & 191/2022, με τις οποίες είχε κριθεί η αντισυνταγματικότητα της μεταβίβασης των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το Δημόσιο στο Υπερταμείο.
Ακολούθως, το ΣτΕ διατάσσει το Υπουργείο Οικονομικών (που είχε και την πρωτοβουλία εισαγωγής των ως άνω διατάξεων) να προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες, το αργότερο εντός εξαμήνου, για να επιστραφούν οι μετοχές των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ στο Δημόσιο.
Ένωση Διοικητικών Δικαστών: Υπόμνημα
Την ίδια στιγμή η Ένωση Διοικητικών Δικαστών, με υπόμνημά της προς την αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, καθιστά σαφές πως οι διατάξεις του νομοσχεδίου για το πέρασμα της αρμοδιότητας στη διαχείριση των υδάτων στην Ανεξάρτητη Αρχή Ενέργειας, πρέπει να αποσυρθούν ως αντιβαίνουσες στην νομολογία του Συμβουλίου Επικρατείας:
“Όμως, σύμφωνα με όσα έχουν κριθεί από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (βλ. ΣτΕ 1906/2014, 190-191/2022), για την εξασφάλιση της υγείας των πολιτών δεν νοείται παρά μόνο άμεσος κρατικός έλεγχος στους παρόχους υπηρεσιών ύδατος (πχ ΕΥΔΑΠ), ο οποίος δεν μπορεί να υποκατασταθεί με την απλή εποπτεία μέσω της ως άνω Ανεξάρτητης Αρχής, ενώ, από τις παραδοχές αυτές της νομολογίας δεν νοείται καν η συζήτηση για ιδιωτικοποίηση των παρόχων αυτών, μέσω της απόκτησης πλειοψηφικού πακέτου μετοχών από ιδιώτες επενδυτές”.
Αναφέρει η Ένωση: Με το νομοσχέδιο αυτό, η διαχείριση των υδάτων, η διαμόρφωση της υδατικής πολιτικής και οι συναφείς αποφάσεις των παρόχων υπηρεσιών ύδατος απομακρύνονται από το Κράτος και ανατίθενται στην αρμοδιότητα της δημιουργούμενης Ανεξάρτητης Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων.
Με τον τρόπο αυτό χάνεται ο χαρακτήρας του πόσιμου ύδατος ως κοινωνικού αγαθού, απαραιτήτου για την ζωή και την υγεία των πολιτών και αντί αυτού αντιμετωπίζονται οι σχετικές υπηρεσίες ως ρυθμιζόμενες κατ’ αντιστοιχία με αγορές άλλων αγαθών και υπηρεσιών.
Όμως, σύμφωνα με όσα έχουν κριθεί από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (βλ. ΣτΕ 1906/2014, 190-191/2022), για την εξασφάλιση της υγείας των πολιτών δεν νοείται παρά μόνο άμεσος κρατικός έλεγχος στους παρόχους υπηρεσιών ύδατος (πχ ΕΥΔΑΠ), ο οποίος δεν μπορεί να υποκατασταθεί με την απλή εποπτεία μέσω της ως άνω Ανεξάρτητης Αρχής, ενώ, από τις παραδοχές αυτές της νομολογίας δεν νοείται καν η συζήτηση για ιδιωτικοποίηση των παρόχων αυτών, μέσω της απόκτησης πλειοψηφικού πακέτου μετοχών από ιδιώτες επενδυτές.
Η Ένωσή μας έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον σεβασμό αυτής της νομολογίας από όλους, αφενός μεν για προφανείς θεσμικούς λόγους που αφορούν το κύρος της Δικαστικής Εξουσίας, εκφραζόμενης, μάλιστα στο ανώτατο δυνατό επίπεδο, αφετέρου δε για πρακτικούς λόγους που ανάγονται στην προστασία της δημόσιας υγείας, όπως αυτή αναλύεται στις ανωτέρω αποφάσεις, οι οποίες μας δεσμεύουν σε πλείστες όσες υποθέσεις τεθούν ενώπιον μας, σχετικά με τα θέματα αυτά (π.χ. Δημόσιες Συμβάσεις σχετικά με την εκτέλεση έργων υποστήριξης των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, αγωγές αποζημίωσης σε περίπτωση τυχόν ελλιπών ελέγχων για την ποιότητα και επάρκεια του πόσιμου ύδατος κ.α.).
Εξάλλου, η ενσωμάτωση των ως άνω Οδηγιών της Ε.Ε. δεν μεταβάλει τις παραδοχές αυτές, εφόσον, από καμία διάταξή τους δεν θεσπίζεται η υποχρέωση των Κρατών-Μελών για ιδιωτικοποίηση των παρόχων υπηρεσιών ύδατος, ο έλεγχος της παραγωγής και διάθεσης του οποίου δεν μπορεί, για τους λόγους που αναφέραμε ήδη, να υπαχθεί σε παρόμοιο κανονιστικό-ρυθμιστικό πλαίσιο με αυτό της ενέργειας ή άλλων αγαθών και υπηρεσιών.
Κατόπιν τούτων ζητούμε από τον αρμόδιο Υπουργό να αποσύρει από το ανωτέρω νομοσχέδιο τα άρθρα που αφορούν τους παρόχους και την διαχείριση των υπηρεσιών πόσιμου ύδατος, σύμφωνα με τα όσα έχουν κριθεί με τις ανωτέρω αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ενώ, για τους λόγους που εκθέσαμε, δεν είναι δυνατόν να βελτιωθούν οι συγκεκριμένες διατάξεις με οποιεσδήποτε φραστικές ή λεπτομερειακές τροποποιήσεις και δεν μπορούμε, επομένως, να σας συνδράμουμε προς την κατεύθυνση αυτή.
ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΑΝΙΑΣ ΕΦΕΤΗΣ Δ.Δ.
O ΓΕΝΙΚOΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΡΕΚΚΑΣ ΕΦΕΤΗΣ Δ.Δ.