Lucia Bellinello, Russia Beyond the Headlines
Η Μόσχα είναι γεμάτη από διάσπαρτα καταφύγια. Θα ακούσετε να διηγούνται πολλές ιστορίες γι’ αυτά. Ιστορίες που μερικές φορές μπλέκουν την πραγματικότητα με το μύθο. Μέσα σ’ αυτό το σύννεφο από θρύλους και αληθινά γεγονότα, θα σας διηγηθώ το δικό μας ταξίδι στην υπόγεια πρωτεύουσα. Θελήσαμε να γνωρίσουμε από κοντά και να σας μεταφέρουμε τις εντυπώσεις μας από ένα νέο, ολοένα πιο δημοφιλές άθλημα. Οι οπαδοί του είναι εξερευνητές, που σαν άλλοι Οδυσσείς, είναι έτοιμοι να κατέβουν στον κάτω κόσμο.
Έντονη, μουχλιασμένη οσμή, μια μυρωδιά από υγρασία… αποτύπωμα των καιρών, γύρω από τα οποία αιωρούνται τα φαντάσματα της πυρηνικής απειλής και του «Ψυχρού Πολέμου». Πρόκειται για το υπόγειο οχυρό κάτω από την Ταγκάνκα, γνωστό ως οχυρωμένο καταφύγιο – «Bunker 42», που βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη από τρία χιλιόμετρα από το Κρεμλίνο, στο κέντρο της Μόσχας.
Ο λαβύρινθος των σκιών από μπετόν αρμέ, απλώνεται σαν παιχνίδι solitaire σε 18 υπόγειους ορόφους, κατεβαίνοντας 65 μέτρα βαθιά, στα σπλάχνα της πρωτεύουσας. Όταν περπατάς μέσα από τις σκοτεινές στοές που οδηγούν στα κέντρα διοίκησης και στα δώματα του «μεγάλου ηγέτη», ακούς τα βήματα σου που ταρακουνούν το έδαφος μέσα στη σιωπή. Κινείσαι στο αμυδρό φως των φαναριών και συχνά – πυκνά ακούς το βουητό των διερχόμενων τρένων του μετρό που περνάει από πάνω σου. Ο αέρας είναι κρύος και βαρύς, ίσως για να ταιριάζει με τη φωνή του οδηγού, που διηγείται για τις παλιές μηχανές τηλέγραφου και τα ξεπερασμένα κέντρα διοίκησης, στα οποία αποθήκευαν στολές και αντι-ασφυξιογόνες μάσκες που τις βλέπεις κρεμασμένες στον τοίχο, απομεινάρια της εποχής που πέρασε.
Τουριστικό αξιοθέατο
Πίσω από την σφραγισμένη πόρτα, με πάχος 40 εκατοστά, απλώνεται το «γκρίζο βασίλειο» που σκέφτηκε και δημιούργησε ο Στάλιν και συντήρησε ο Χρουστσόφ. Ένα προπύργιο του «Ψυχρού Πολέμου» που το 2006 μετατράπηκε σε τουριστικό αξιοθέατο. Σήμερα, ο χώρος αποτελεί τη βάση εκκίνησης των σύγχρονων λαγουμιτζήδων. Είναι αυτοί, οι αδάμαστοι «άρχοντες» των μπουντρουμιών, που κάνουν τρόπο ζωής τους την underground μετακίνηση στην πόλη. Σύμφωνα με ανεπίσημες πληροφορίες, αυτό το μοντέρνο παιχνίδι στη Μόσχα είναι πρόθυμοι να το παίξουν περίπου τρεις χιλιάδες άτομα.
Το Οχυρό στην Ταγκάνκα είναι από τα σαράντα που υπάρχουν στην ρωσική πρωτεύουσα. Όλα τους είναι κλειστά για το κοινό. «Και τώρα, αυτό που άνοιξε, έχει μετατραπεί σε μια πραγματική τουριστική Μέκκα. Εκτός από τα καταφύγια, κάτω από άσφαλτο της Μόσχας έχει και πολλά άλλα υπόγεια αξιοθέατα. Ένα πυκνό δίκτυο δευτερευόντων διαδρόμων και σήραγγες που οδηγούν κατευθείαν στο Κρεμλίνο. Υπάρχει ακόμη η φήμη για το επονομαζόμενο Μετρό – 2 και κάπου εκεί κρυμμένη, βρίσκεται η μυστική βιβλιοθήκη του Ιβάν του Τρομερού», μας λέει με ήρεμο τόνο, ο τριανταπεντάχρονος Αλεξέϊ, χαμηλώνοντας το βλέμμα του στο πάτωμα.
Οι βασιλιάδες της κάτω πόλης.
«Ξέρω ότι μας αποκαλούν diggers, αλλά δεν μου αρέσει αυτή η λέξη». Την πρώτη του underground επίσκεψη την έκανε το 1995, υπό το φως του φεγγαριού. «Ήμουν με τους φίλους μου, πήγαμε στα προάστια της πόλης και μέσω των υπονόμων περάσαμε κάτω από το έδαφος. Αποδείχτηκε τρομερά συναρπαστικό. Σκοτάδι, σιωπή, συνειδητοποιήσαμε ότι είχαμε περάσει εκεί που για δεκαετίες δεν είχε πατήσει άλλος άνθρωπος».
Δίπλα στον Αλεξέϊ, βρίσκεται ένας τύπος με στρατιωτική στολή που καπνίζει πίπα, κάνοντας κύκλους με τον καπνό. Το όνομά του είναι επίσης Αλεξέϊ, αλλά οι φίλοι τον φωνάζουν με το χαϊδευτικό του, Λιόσα. «Έχουν γραφτεί τόσες ανοησίες για όλες τις υπόγειες κατασκευές της Μόσχας, που για να μάθεις την αλήθεια, πρέπει να πας μόνος σου εκεί κάτω». Σύμφωνα με τον ίδιο, κάποτε είχε φτάσει στα θεμέλια του Θεάτρου Μπολσόϊ, μέσω των τούνελ του μετρό. Είναι δύσκολο να προσδιοριστούν τα όρια μεταξύ της αλήθειας και της φαντασίας. Ο μόνος που ίσως να τα γνωρίζει είναι ο Βαντίμ Μιχαήλοφ, για μερικούς ο «βασιλιάς της κάτω πόλης», για άλλους μισότρελος. Το τηλέφωνο του δεν απαντά στις κλήσεις μας και δεν βρίσκεται στο διαμέρισμα του σε ένα αρχοντικό στο κέντρο της Μόσχας. Όπως μας είπαν οι περίοικοι, έχουν αρκετό καιρό να τον δουν στην γειτονιά.
«Ο Βαντίμ, αλλάζει συχνά κινητό. Είναι απίστευτα χαοτικός και χάνει τα τηλέφωνα του στη διάρκεια των καθόδων του κάτω από τη γη», λέει ο Λιόσα, ρουφώντας τον καπνό. «Στην πραγματικότητα, οι υπόγειες περιηγήσεις του, συχνά τελειώνουν με άσχημο τρόπο. Έχουν ήδη πεθάνει άνθρωποι εκεί κάτω». Ωστόσο, το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι να μην πέσεις στα χέρια της αστυνομίας. Για κάθε τέτοια παράβαση πληρώνεις πρόστιμο 1.500 ρούβλια (περ. 37,5 ευρώ).
«Το φαινόμενο των diggers, μας ήρθε στην Μόσχα πριν από μια δεκαετία περίπου», λέει ο Σεργκέι Νικίτιν, ιστορικός, λέκτορας του Κρατικού Πανεπιστημίου της Μόσχας. «Οι άνθρωποι θέλουν δυνατά συναισθήματα, τους τραβάει η αύρα των θρύλων και των μυστηρίων της υπόγειας Μόσχας. Για παράδειγμα, το μετρό. Ένα μνημειώδες, μεγαλοπρεπές παλάτι, το βασίλειο του φωτός κάτω από τη γη. Μια εκπληκτική κατασκευή, που διεγείρει την περιέργεια και την ανθρώπινη φαντασία».
Πηγή: http://rbth.gr/articles/2012/07/05/i_mosxa_kato_apo_ti_mosxa_15565.html,