Ο Δημήτρης Παπαστεργίου, δήμαρχος Τρικκαίων και πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) μιλά για τα προβλήματα και τις προοπτικές των δήμων που υποχρεούνται να ζήσουν μέσα στις συμπληγάδες της ενεργειακής κρίσης και της πανδημίας.
Ο ίδιος εξηγεί γιατί το γεγονός ότι Τρίκαλα εισήλθαν στις 100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις της Ευρώπης έως το 2030 αποτελεί α ουσιαστικά μία «αποστολή».
Ερμηνεύει τον τρόπο που η πόλη του απέκτησε ένα καλό όνομα στις δράσεις για ψηφιακή μετάβαση και πράσινη συμφωνία αλλά και το τι θα μπορούσε να φρενάρει τα Τρίκαλα ως brand.
Υπογραμμίζει ότι βλέπει τον Δήμο σαν έναν «παζλ», όπου κάθε κομμάτι του θα μπει στη θέση που πρέπει με τον καιρό.
Τα Τρίκαλα εισήλθαν στις 100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις της Ευρώπης έως το 2030. Με ποια κριτήρια καταφέρατε αυτή τη διάκριση;
Κυρίως με τη συστηματική δουλειά που έγινε όλο το προηγούμενο διάστημα από την ομάδα του Δήμου, αποτελούμενη από ειδικούς συνεργάτες και υπηρεσιακούς παράγοντες. Και με την ειλικρινή πολιτική μας δέσμευση ότι θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια, για να μπορέσουμε, αυτή την «αποστολή» της Ευρωπαϊκής Ένωσης (δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ονομάζεται «αποστολή») να την υλοποιήσουμε. Να αλλάξουμε τρόπο σκέψης και δράσης. Και μάλλον το δεύτερο είναι το σημαντικότερο, σε έναν Δήμο και σε μία κοινωνία που έχει αποδείξει στο παρελθόν ότι δεν φοβάται να συγκρουστεί με τον κακό της εαυτό, με κακές συνήθειες του παρελθόντος, με νοοτροπία και εποχή.
Πόσο δύσκολο είναι με δεδομένες τις στρεβλώσεις της ελληνικής πραγματικότητας να κρατάς μία πόλη στην πρώτη γραμμή της ψηφιακής μετάβασης και της πράσινης συμφωνίας; Τι μπορεί να φρενάρει τα Τρίκαλα ως brand;
Η δική μας ατολμία και αναβλητικότητα μόνο. Κοιτάξτε, ζούμε σε μία χώρα και σε μία εποχή που μπορούμε να βρούμε πολλές δικαιολογίες για να μην κάνουμε κάτι. Το θέμα όμως είναι ακριβώς αυτό. Το να μην ψάχνουμε δικαιολογίες πρώτα για τους εαυτούς μας και δευτερευόντως για τους πολίτες μας, γιατί δεν κάναμε κάτι. Να βάλουμε κάτω το μυαλό μας, να ενώσουμε δυνάμεις και να βρούμε τρόπους να το κάνουμε.
Πρέπει να βλέπουμε την ενεργειακή κρίση ως μία τεράστια ευκαιρία για να πετύχουμε. Και ευτυχώς, αυτή την προσπάθεια την ξεκινήσαμε εδώ και περίπου 2 χρόνια. Πρώτα να μετρηθούμε (πώς θα βελτιώσεις κάτι που δεν έχεις μετρήσει;), μετά να μιλήσουμε με τους κοινωνικούς εταίρους (μόνος σου δεν πας μακριά) και, πλέον, είμαστε στη φάση ωρίμανσης των έργων και των πρωτοβουλιών που απαιτούνται.
Συνεπώς δεν υπάρχουν δικαιολογίες. Πρέπει να πετύχουμε Για εμάς και τα παιδιά μας.
Ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που «κληρονομήσατε» από την πανδημία; Άντεξαν οι δήμοι;
Για να είμαι συνεπής με όσα μόλις ανέφερα, θέλω να μείνω στα θετικά της πανδημίας. Που κατά την άποψή μου είναι δύο.
Πρώτο το γεγονός ότι τελικά γίνεται! Γίνεται να αλλάξει το κράτος, γίνεται να πατάξουμε τη γραφειοκρατία, γίνεται να βρούμε έξυπνους και άμεσους τρόπους και να φέρουμε τους πολίτες κοντά μας.
Δεύτερο θετικό (και ελπίζω να μην το ξεχάσουμε έτσι εύκολα), ότι οι πόλεις μας μπορούν να είναι πιο ανθρώπινες, πιο ανοιχτές, με λιγότερη κίνηση και άγχος, με περισσότερες ανθρώπινες σχέσεις.
Οι Δήμοι άντεξαν και μαζί τους άντεξαν και οι τοπικές κοινωνίες. Ειδικά στην πρώτη φάση της πανδημίας, στην καραντίνα… Νο 1, οι Δήμοι με τις κοινωνικές τους υπηρεσίες ήταν εκεί, δίπλα σε κάθε Δημότη, να μιλήσουν, να βοηθήσουν, να του πάνε τα φάρμακα αλλά ακόμη και τα ψώνια από το σούπερ μάρκετ!
Άντεξαν, γιατί βοηθήθηκαν και οικονομικά από το κράτος, οφείλουμε να το αναγνωρίσουμε.
Πώς είναι τα οικονομικά σας; Έχετε τρόπους να μεγαλώσετε την πίτα;
Γενικά, τα οικονομικά των Δήμων σε σχέση με το παρελθόν, είναι σε δυσμενέστερη θέση. Σε σχέση με το 2010, τα χρήματα που οι Δήμοι από το κράτος παίρνουν είναι μειωμένα κατά 60%. Βέβαια αναγνωρίζω πως η Ελλάδα πριν το 2010 ήταν μία άλλη Ελλάδα, που ζώντας στην ουσία με δανεικά, πίστευε πως όλα πάνε καλά.
Πάντως πλέον, το μοντέλο διακυβέρνησης των Δήμων αλλάζει. Οφείλουμε να το δούμε και να εκμεταλλευτούμε τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Στο κομμάτι της ενέργειας και των ανανεώσιμων πηγών, του τουρισμού, της αλλαγής των οδικών αξόνων της χώρας.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα της καθημερινότητας του πολίτη στα Τρίκαλα και πώς μπορεί να παρέμβει ο Δήμος;
Νομίζω πως η αυθόρμητη απάντηση ενός δημότη θα ήταν… οι λακκούβες, και θα είναι μία λογική απάντηση σε έναν Δήμο που σκάβεται από τις εταιρείες τηλεπικοινωνιών, από το αέριο και εσχάτως από τη ΔΕΥΑ των Τρικάλων, που αλλάζει το 100% του δικτύου που ύδρευσης αντικαθιστώντας τον αμίαντο. Αυτό άλλωστε το πρόβλημα -όντας και πρόβλημα οδικής ασφάλειας- μπορεί να λυθεί με χρηματοδοτήσεις που δύνανται να προβλεφθούν στο αμέσως επόμενο διάστημα.
Ως μεγαλύτερο πρόβλημα προσωπικά θεωρώ την έλλειψη πολλών και καλοπληρωμένων θέσεων εργασίας, έτσι ώστε να γυρίσουν πίσω οι νέοι της πόλης. Γιατί αυτοί θα φέρουν την αλλαγή, αυτοί θα συνεχίσουν.
Τι πρέπει να έχει κατά νου και τι να αποφεύγει ένας σύγχρονος δήμαρχος;
Πρέπει να έχει κατά νου το να μην αφήνει καμία μέρα να πάει χαμένη. Να ξυπνά το πρωί και να έχει δημιουργικό άγχος για το τι νέο θα προτείνει και θα υλοποιήσει. Πώς θα λύσει προβλήματα και θα κάνει τη ζωή των πολιτών του πιο ασφαλή, χαρούμενη, χωρίς ταλαιπωρία.
Να έχει έναν κεντρικό σχεδιασμό αλλά και υπομονή για να τον υλοποιήσει βήμα – βήμα. Δεν πρόκειται να βρει όλα τις χρηματοδοτήσεις μαζεμένες. Να δει τον Δήμο του σαν έναν παζλ, όπου κάθε κομμάτι του θα μπει στη θέση που πρέπει με τον καιρό.
Και να μην ξεχνά πως διοικεί ανθρώπους, διοικεί βάσει νόμων και πως δεν θα διοικεί για πάντα.
Κάνατε κάποιες φορές εκπτώσεις από το όραμά σας ή χρειάστηκε να υποκύψετε στο… δέλεαρ του λαϊκισμού;
Προσπαθώ πάντα να ακολουθώ την πρώτη μου σκέψη. Είναι η πιο καθαρή και άδολη μακριά από πολιτικές ισορροπίες και σκοπιμότητες. Πραγματικά θεωρώ πως όλοι μας (ή σχεδόν όλοι τέλος πάντων) ξέρουμε τι πρέπει να γίνει. Το θέμα είναι αν έχουμε το σθένος να συγκρουστούμε και να το πράξουμε. Πάντως στη μέχρι τώρα θητεία μου στο δήμο Τρικκαίων, πήρα και δύσκολες και ελάχιστα δημοφιλείς αποφάσεις. Το αποτέλεσμα θεωρώ πως με δικαίωσε, γιατί και η κοινωνία κατά βάθος, ακόμη και όταν ξεβολεύεται, ξέρει τι πρέπει να γίνει.
Πώς φαντάζεστε τα Τρίκαλα μετά από δέκα χρόνια;
Τα φαντάζομαι (και εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση αυτή) ως μία σύγχρονη, ανθρώπινη πόλη με υποδομές στην ύδρευση και αποχέτευση, τα απορρίμματα και τις τηλεπικοινωνίες, ανοιχτούς χώρους πρασίνου, χιλιάδες ποδήλατα, ενεργειακά αυτόνομη αλλά και μία πόλη με θέσεις εργασίας. Μία πόλη όπου οι δημότες της θα την αγαπούν και θα θεωρούν υποχρέωσή τους να ασχολούνται συμμετοχικά στη χάραξη του μέλλοντός της.
Επίσης τη φαντάζομαι χωρίς εμένα δήμαρχο!
Άλλωστε αν έχω καταφέρει όλα τα παραπάνω, δεν θα έχω να προσφέρω κάτι παραπάνω. Όπως έγραφα στο πρώτο μου φυλλάδιο ως υποψήφιος δήμαρχος, στο λεωφορείο της πολιτικής, οι μεγάλοι πρέπει να σηκώνονται για να πάρουν τη θέση τους οι νεότεροι.
Ποια έργα « τρέχουν» μέσα στο 2022;
Το 2022 θέλει υπομονή για τους Τρικαλινούς! Δηλαδή αν έχουν να πάνε κάπου αλλού για 1-2 χρόνια, δεν θα παρεξηγηθώ!
Υλοποιούμε τα έργα της ΒΑΑ, της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης που χρηματοδοτούνται από το ΕΣΠΑ – ΠΕΠ Θεσσαλίας. Σε αυτά έχουμε ήδη εργολάβους για τις δύο πλατείες των Τρικάλων (την Κεντρική και την Εθνικής Αντίστασης), την ανάπλαση των όχθεων του Ληθαίου ποταμού με φαρδιά πεζοδρόμια και ποδηλατόδρομους, την κατασκευή ποδηλατοδρόμων μέχρι το μεγαλύτερο πάρκο της πόλης, το πάρκο του Αη Γιώργη, εκεί που ολοκληρώνουμε το δεύτερο κολυμβητήριο των Τρικάλων.
Ανακατασκευάζουμε τον ποδηλατόδρομο της οδού Κονδύλη, ο οποίος οδηγεί στο μεγαλύτερο σχολικό συγκρότημα και στο μεγαλύτερο αθλητικό κέντρο της πόλης. Επίσης αλλάζουμε όλο το δίκτυο ύδρευσης των Τρικάλων.
Μέσα στο 2022 ξεκινά το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο στη Θεσσαλία, η κατασκευή της Μονάδας Επεξεργασίας Απορριμμάτων στον Δήμο Τρικκαίων, ενώ, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα δημοπρατηθεί και το φωτοβολταϊκό πάρκο της ΔΕΥΑΤ ισχύος 4,6MW, με το οποίο η εταιρία θα αυτονομηθεί πλήρως ενεργειακά.
Προχωρούν, τέλος, και άλλα σημαντικά έργα, όπως η ενεργειακή αναβάθμιση σχολείων, η ανάπλαση της νότιας εισόδου της πόλης, η ολοκλήρωση της τριτοβάθμιας επεξεργασίας του βιολογικού καθαρισμού των Τρικάλων.
Και φυσικά περιμένουμε νέα έργα, κυρίως από τις προτάσεις που ετοιμάσαμε για το Ταμείο Ανάκαμψης.
Πώς ολοκληρώνεται του Μουσείο Τσιτσάνη; Πώς «βοηθά» ο μεγάλος βάρδος τον τουρισμό τον πολιτισμό στην περιοχή;
Ο Τσιτσάνης, μαζί με όλη τη μεγάλη λαϊκή παρέα, το Βίρβο, τον Καλδάρα, τον Σαμολαδά, τον Κολοκοτρώνη, τον Μητροπάνο αλλά και τον Γιώργο Μαργαρίτη, είναι η ζωή και η ιστορία μας! Δεν εξαιρώ την Τερψιχόρη Παπαστεφάνου, που απλά κινήθηκε σε άλλα μουσικά μονοπάτια.
Στο χώρο των παλιών φυλακών δημιουργήσαμε έναν χώρο για τον πρώτο μεταξύ ίσων, τον «Τσίλα», τον Βασίλη Τσιτσάνη, ενώ στην παλιά πόλη των Τρικάλων, προχωρούν οι εργασίες του «Σπιτιού των Τρικαλινών Δημιουργών», ενός παλιού αρχοντικού που μεταμορφώνεται υπέροχα σε ένα ξεχωριστό διαδραστικό πολυμεσικό Μουσείο.
Η συμβολή τους σε αυτό που σήμερα είμαστε, είναι αναμφισβήτητη. Τα Τρίκαλα είναι ιστορία, είναι μουσική αλλά και καινοτομία!
Το δε Μουσείο Τσιτσάνη σε λίγο καιρό θα είναι και το πρώτο 100% ενεργειακά αυτόνομο και χωρίς πλαστικό, Μουσείο της χώρας.
Μόνον να μην είναι οι Κυριακές και οι υπόλοιπες ημέρες συννεφιασμένες, γιατί τα φωτοβολταϊκά του δεν θα παράγουν!