Το φετινό συνέδριό της ΚΕΔΕ βρίσκει την Τοπική Αυτοδιοίκηση αντιμέτωπη με μια μεγάλη πρόκληση: την αλλαγή του Καλλικράτη και την προώθηση μιας ουσιαστικής μεταρρύθμισης στη λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης. Με βάση αυτή την πρόκληση, ποιος είναι κατά τη γνώμη σας ο οδικός χάρτης που πρέπει να χαράξει το συνέδριο και εν γένει η Αυτοδιοίκηση;
Βασικό θέμα που πρέπει να απασχολήσει την Αυτοδιοίκηση και εμάς ως εκπροσώπους της στο Συνέδριο της ΚΕΔΕ αποτελεί η μεταρρύθμιση στη Λειτουργία του Κράτους και της Αυτοδιοίκησης που πρόκειται να επέλθει. Πρέπει να επικεντρωθούμε στην αύξηση των αρμοδιοτήτων των Δήμων σε πολλά επίπεδα, ώστε ο κάθε Δήμος να προχωρά σε υλοποίηση συγκεκριμένων έργων με την άμεση διαχείριση των οικονομικών του πόρων ενώ παράλληλα να είναι ο ίδιος αρμόδιος για την απόκτηση και διαχείριση κονδυλίων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Βασική προτεραιότητα πρέπει να αποτελεί ο κάθε δημότης ξεχωριστά, ώστε μέσα από την οικονομική αυτοδιαχείριση να επιτευχθεί η ανάπτυξη ενός Αλληλέγγυου Κοινωνικού Προγράμματος που θα βοηθήσει τους οικονομικά ασθενέστερους συμπολίτες μας.
Η κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι μία από τις αλλαγές του Καλλικράτη, αφορά στην εφαρμογή της απλής αναλογικής από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2019. Αντιθέτως η θέση της ΚΕΔΕ είναι ότι πρώτα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το κράτος και μετά να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση για αλλαγή εκλογικού συστήματος. Ποια είναι η δική σας θέση;
Σχετικά με την εφαρμογή της απλής αναλογικής, η εφαρμογή της φαντάζει ως το πιο δίκαιο εκλογικό σύστημα, καθώς οι παρατάξεις θα εκπροσωπούνται ακριβώς από το ποσοστό που θα λάβουν, αλλά έγκειται ο κίνδυνος αδυναμίας αυτοδυναμίας και ο «εξαναγκασμός» συνεργασίας του πρώτου συνδυασμού που δεν συμφωνούν και δεν επιθυμούν να βρουν κοινό κώδικα επικοινωνίας για την ορθή λειτουργία του Δήμου. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί ο στόχος που αναφέρθηκε ανωτέρω σχετικά με την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων των Δήμων, διότι οι ασυμφωνίες θα αποτελούν τροχοπέδη για την υλοποίηση του προγράμματος του κάθε Δημάρχου. Πρέπει, λοιπόν, να μεταρρυθμιστεί αρχικά το κράτος, να επιλυθούν βασικά ζητήματα λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού και έπειτα να συζητάμε για αλλαγή εκλογικού συστήματος.
Ένα από τα βασικά αιτήματα που προβάλει η Αυτοδιοίκηση σήμερα είναι να της δοθεί η δυνατότητα να συμβάλει ουσιαστικά στην αναπτυξιακή ανασυγκρότηση της χώρας, την επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα, και τον επαναπατρισμό των νέων που «έδιωξε» η κρίση. Με ποιον τρόπο και ποια εργαλεία θεωρείτε ότι μπορούν να στηριχθούν οι αναπτυξιακές δυνατότητες των δήμων σήμερα;
Βασική προϋπόθεση για τη στήριξη των αναπτυξιακών δυνατοτήτων του κάθε δήμου αποτελεί η οργάνωση και ενίσχυση των Υπηρεσιών του (υποστελέχωση και ιδιαίτερα των Τεχνικών Υπηρεσιών όπου υπάρχει το μεγαλύτερο φορτίο ωρίμανσης και ολοκλήρωσης μελετών) προκειμένου ο κάθε δήμος να διεκδικεί χρηματοδοτήσεις εκτέλεσης έργων (αναπτυξιακών και μη), ώστε μέσω αυτών να υπάρξουν θέσεις εργασίας για τους δημότες (κυρίως τους νέους όπου εμφανίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας). Με τη δημιουργία έργων που θα απαιτούν και μετά την ολοκλήρωση τους στελέχωση προσωπικού, οι δήμοι θα συμβάλλουν στην επιστροφή της κοινωνίας στην κανονικότητα και των νέων στην ιδιαίτερη πατρίδα τους.
Η αναπτυξιακή ανασυγκρότηση μπορεί να επιτευχθεί με εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου, με στρατηγικό σχεδιασμό και με αξιοποίηση των ανενεργών πόρων της κάθε τοπικής οικονομίας.
Είναι γεγονός ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση στην οκταετία της κρίσης υπέστη πρωτοφανείς περικοπές των εσόδων της, ενώ και ο κρατικός προϋπολογισμός του 2018 προβλέπει περαιτέρω μειώσεις . Ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι άμεσες οικονομικές διεκδικήσεις των δήμων;
Ο κάθε Δήμος πρέπει να στοχεύει στη βελτίωση των ανταποδοτικών εσόδων του, τον εξορθολογισμό των δαπανών λειτουργίας του, καθώς και τη βελτίωση των εσόδων από τη διαχείριση της περιουσίας του. Κάποιες από τις βασικές μειώσεις των εσόδων που έχουν υποστεί οι Δήμοι οφείλονται: α) σε μείωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) και γενικότερα των εσόδων από τον κρατικό μηχανισμό με αποτέλεσμα οι Δήμοι, και κυρίως οι μικροί περιφερειακοί δήμοι, να καλύπτουν τα πάγια έξοδα τους από τα λίγα έσοδα τους, με αποτέλεσμα να μην έχουν δυνατότητες για νέα μικρά έργα και καλύτερες παροχές προς τους δημότες, β) στη μη καταβολή από τους δημότες των ανταποδοτικών τελών και των οικονομικών υποχρεώσεων τους προς το Δήμο λόγω της γενικότερης οικονομικής κατάστασης της χώρας που τους έχει θέσει σε οικονομική αδυναμία να καλύψουν τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις-έξοδα.
Όλα αυτά συνεπάγονται τον άμεσο επαναπροσδιορισμό των ποσών που αποδίδονται στους δήμους από το κράτος και τις άμεσες μεταρρυθμίσεις όσον αφορά στον τρόπο οικονομικής ενίσχυσης των δήμων, η οποία πρέπει να καθορίζεται με βάση τις ανάγκες του κάθε δήμου και τα έσοδα που λαμβάνει αναλόγως της τοποθεσίας και των δραστηριοτήτων του και τη διεκδίκηση μεγαλύτερων κονδυλίων από το κράτος.
Επιπλέον, γίνεται σαφές ότι υπό συνθήκες κρίσης, η Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί το τελευταίο «προπύργιο» για την κοινωνική συνοχή και ανάπτυξη με δράσεις, πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις υπέρ των πολιτών, σε μία κοινωνία που δοκιμάζεται. Αν ωστόσο η ίδια η πολιτεία δεν αντιληφθεί τη μεγάλη σημασία να στηριχθεί ουσιαστικά η Τοπική Αυτοδιοίκηση, με νέα σύγχρονα οικονομικά εργαλεία στη βάση της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ, με ισχυροποίηση του θεσμικού και κοινωνικού τους ρόλου και με περιορισμό της γραφειοκρατίας, τότε όσες πρωτοβουλίες και αν αναληφθούν για την ανασυγκρότηση της Αυτοδιοίκησης θα αποτελούν απλά ημίμετρα.