Δημοσιεύτηκε η προκήρυξη Προγράμματος με τίτλο «Προώθηση της ενεργειακής απόδοσης στις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Και Αποχέτευσης» (ΦΕΚ) με στόχο τη λήψη μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας σε δημοτικό επίπεδο, μέσω της προώθησης της ενεργειακής απόδοσης των αντλιοστασίων κυριότητας ή χρήσης ΔΕΥΑ.

Δικαιούχοι του Προγράμματος είναι οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) καθώς και ενδεχόμενες συμπράξεις επιμέρους ΔΕΥΑ. Πεδίο εφαρμογής του Προγράμματος αποτελεί το σύνολο της Ελληνικής Επικράτειας.

Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας έχει συνολικό προϋπολογισμό 40 εκ. ευρώ. Η κατανομή του προϋπολογισμού ανά κατηγορία υποψηφίων δικαιούχων είναι η εξής: ΔΕΥΑ Δήμων με λειψυδρία 7 εκ.ευρώ , ΔΕΥΑ Θεσσαλίας 10 εκ. ευρώ και ΔΕΥΑ λοιπών περιοχών 23 εκ. ευρώ.

Να σημειωθεί ότι ως Δήμοι με λειψυδρία νοούνται οι δήμοι που έχουν κηρυχθεί (τουλάχιστον 1 φορά) κατά τη διάρκεια των ετών 2023 και 2024 σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας με σχετική απόφαση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας. Επιπλέον, σε περίπτωση που εξαντληθεί ο επιμέρους προϋπολογισμός των ΔΕΥΑ Δήμων με λειψυδρία και των ΔΕΥΑ Θεσσαλίας, δυνητικοί δικαιούχοι αυτών των κατηγοριών μπορούν να χρηματοδοτούνται από το αντίστοιχο τμήμα του προϋπολογισμού του Προγράμματος που προορίζεται για τις λοιπές περιοχές της χώρας.

Ως καταληκτική ημερομηνία ολοκλήρωσης του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των επιδοτούμενων δράσεων ορίζεται η 31.12.2025.

Βασικός στόχος του Προγράμματος είναι η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και μείωσης εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των ΔΕΥΑ. Η επίτευξη του εν λόγω στόχου μέσω τις συγκεκριμένης δράσης επιδιώκεται με δύο (2) κατηγορίες επιλέξιμων δράσεων:

Κατηγορία 1: Αφορά την χρηματοδότηση επεμβάσεων για άμεση βελτίωση (τουλάχιστον 20%) της κατανάλωσης ενέργειας από υφιστάμενα αντλητικά συγκροτήματα κυριότητας ΔΕΥΑ. Σε αυτή τη κατηγορία συμπεριλαμβάνονται και είναι επιλέξιμες σχετικές μελέτες για τη διαστασιολόγηση των εν λόγω επεμβάσεων καθώς και συμβουλευτικές και μελετητικές υπηρεσίες για την προετοιμασία και την υποβολή του φακέλου Πρότασης Επιδότησης καθώς και για την σύνταξη έκθεσης ολοκλήρωσης του έργου (Προμελέτη, Α’ Ενεργειακός Έλεγχος, Εκπόνηση Μελετών Εφαρμογής των σχετικών έργων, Β’ ενεργειακός έλεγχος κ.α.).

Κατηγορία 2: Χρηματοδότηση μελετών και συμβουλευτικών υπηρεσιών που εξετάζουν συνολικά και μακροπρόθεσμα τις δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας για την ΔΕΥΑ σε επίπεδο οργανισμού αποτυπώνοντας και εκτενώς την υφιστάμενη κατάσταση. Το σύνολο των προτεινόμενων δράσεων θα αποτελέσει βασικό εισερχόμενο για την μακροπρόθεσμη στοχοθεσία κάθε ΔΕΥΑ για μείωση του ενεργειακού κόστους και του ανάλογου ανθρακικού αποτυπώματος. Ωστόσο, οι προτεινόμενες δράσεις που θα προκύπτουν από τις εν λόγω μελέτες δεν είναι επιλέξιμες για χρηματοδότηση από το παρόν Πρόγραμμα.

Ενδεικτικά, και όχι περιοριστικά, άμεσες δράσεις που μπορούν να ληφθούν για την εξοικονόμηση ενέργειας σε αντλητικά συγκροτήματα είναι οι κάτωθι:

• Αντικατάσταση παλαιών συστημάτων άντλησης/προώθησης νερού (συμπεριλαμβανομένων των κινητήρων) με νέα πιο ενεργειακά αποδοτικά συστήματα.
• Εκτεταμένη εγκατάσταση αντιστροφέων.
• Αντικατάσταση παλαιών ηλεκτρικών πινάκων – μονάδων με νέους, που θα ενσωματώνουν μετρητές ενέργειας, συστήματα αντιστάθμισης άεργου ισχύος ή και λογικούς ελεγκτές (PLC) για συνέργεια με λογισμικά διαχείρισης ενέργειας.
• Εγκαταστάσεις Soft Starter για την εκκίνηση και τη διακοπή των κινητήρων, που οδηγούν σε μικρότερη καταπόνηση και κατά συνέπεια, σε μικρότερη φθορά και λιγότερες απώλειες.
• Εγκατάσταση ρυθμιστών στροφών (ΙΝVERTER) με ή χωρίς ταυτόχρονη εγκατάσταση νέου πίνακα ελέγχου και τηλεμετρίας για την βελτίωση της λειτουργίας και τη μείωση της καταναλισκόμενης ενέργειας.
• Εγκατάσταση συστημάτων διαχείρισης με τηλεχειρισμό, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας που απαιτείται για την άντληση, την επεξεργασία και την αποθήκευση πόσιμου νερού, όμβριων ή αστικών λυμάτων αποχετευτικού δικτύου.
• Εγκατάσταση συστημάτων απομακρυσμένου ελέγχου πιέσεων για αποτελεσματικότερο έλεγχο και ρύθμιση παροχής.

Όσον αφορά τις μελέτες για εξοικονόμησης ενέργειας συνολικά σε επίπεδο ΔΕΥΑ (Κατηγορία 2) αυτές μπορούν να εξετάζουν, να κοστολογούν και να ωριμάζουν (ενδεικτικά) όλες τις παρακάτω κατηγορίες επεμβάσεων ως προς την δυνατότητά τους να συμβάλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας συνολικά σε επίπεδο οργανισμού (δεν θα είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο της παρούσας δράσης αλλά σκοπό έχουν να αποτελέσουν πηγή για κατάλληλη μακροχρόνια στοχοθεσία της ΔΕΥΑ):

1. Αποδοτικότητα διαδικασίας επεξεργασίας νερού:
   • Προηγμένες τεχνολογίες φιλτραρίσματος και επεξεργασίας: Εφαρμογή ενεργειακά αποδοτικών τεχνολογιών, όπως η διήθηση με μεμβράνη ή η επεξεργασία με όζον.
   • Αποδοτικά συστήματα αερισμού: Αναβάθμιση σε ενεργειακά αποδοτικότερους αεριστήρες σε μονάδες επεξεργασίας νερού.
   • Συστήματα ανάκτησης ενέργειας: Εγκατάσταση στροβίλων σε αγωγούς για την ανάκτηση ενέργειας από τη ροή του νερού.
   • Συστήματα αυτοματισμού και ελέγχου: Χρήση συστημάτων που βασίζονται σε δεδομένα για τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών επεξεργασίας, μειώνοντας την υπερβολική επεξεργασία και την υπερβολική χρήση ενέργειας.
2. Αποδοτικότητα Μονάδας Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ Λυμάτων):

• • Βελτιώσεις απόδοσης αερισμού: Αναβάθμιση σε ενεργειακά αποδοτικούς φυσητήρες, χρήση διαχυτών λεπτών φυσαλίδων ή υιοθέτηση συστημάτων ελέγχου διαλυμένου οξυγόνου.
  • Παραγωγή βιοαερίου από ιλύ: Χρήση αναερόβιας χώνευσης για την παραγωγή βιοαερίου από ιλύ, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την τροφοδοσία της μονάδας.
  • Συστήματα συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΗΘ): Δέσμευση της απορριπτόμενης θερμότητας από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για χρήση στη λειτουργία της μονάδας.
  • Ανάκτηση ενέργειας από ροές λυμάτων: Εγκατάσταση μικρών υδροηλεκτρικών γεννητριών σε κανάλια εκροής λυμάτων.
  • Βελτιστοποιημένη επεξεργασία ιλύος: Εφαρμογή τεχνικών όπως η θερμική υδρόλυση για τη μείωση του όγκου της ιλύος και της χρήσης ενέργειας κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας.

3. Βελτιώσεις συστήματος διανομής νερού:
   • Διαχείριση πίεσης: Εγκατάσταση προηγμένων συστημάτων διαχείρισης πίεσης για τη μείωση της υπερπίεσης στα δίκτυα διανομής, την εξοικονόμηση ενέργειας και την ελαχιστοποίηση των διαρροών.
   • Έξυπνη μέτρηση: Εφαρμογή έξυπνων μετρητών νερού και ανάλυσης δεδομένων για καλύτερη αντιστοίχιση της προσφοράς με τη ζήτηση, μειώνοντας την υπεράντληση και τη σπατάλη ενέργειας.
   • Αναβαθμίσεις υποδομών: Αντικατάσταση παλαιών, μη αποδοτικών αγωγών για τη μείωση της ενέργειας που απαιτείται για τη μεταφορά νερού.
4. Ενσωμάτωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας:
   • Ηλιακοί συλλέκτες για εγκαταστάσεις: Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας νερού και αντλιοστάσια για αντιστάθμιση της χρήσης ενέργειας από το δίκτυο.
   • Αιολική ενέργεια για αντλιοστάσια: Αξιοποίηση ανεμογεννητριών για την τροφοδοσία απομακρυσμένων αντλιοστασίων ή μονάδων αφαλάτωσης
   • Υδροηλεκτρική ενέργεια σε δίκτυα διανομής: Εγκατάσταση μίνι- υδροηλεκτρικών συστημάτων σε αγωγούς όπου η υπερπίεση ή η ροή μπορεί να παράγει ηλεκτρική ενέργειας.
   • Λύσεις αποθήκευσης ενέργειας: Ενσωμάτωση τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας, όπως μπαταρίες, για καλύτερη διαχείριση της χρήσης ενέργειας κατά τις περιόδους αιχμής και εκτός αιχμής.
5. Ενεργειακά αποδοτικός εξοπλισμός & τεχνολογίες:
   • Φωτισμός υψηλής απόδοσης: Χρήση φωτισμού LED για όλες τις εγκαταστάσεις, τα γραφεία και τις μονάδες επεξεργασίας
   • Αυτοματοποιημένα συστήματα ελέγχου: Εγκατάσταση συστημάτων SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) για τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας αντλιών, φυσητήρων και λοιπού εξοπλισμού.
   • Συστήματα παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο: Ενσωμάτωση παρακολούθησης ενέργειας σε πραγματικό χρόνο για τον εντοπισμό ανεπαρκειών και την προσαρμογή των λειτουργιών ανάλογα.
6. Λειτουργικές βελτιώσεις:
   • Εκπαίδευση προσωπικού: Εκπαίδευση προσωπικού σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για την ενεργειακή απόδοση στην επεξεργασία και διανομή νερού

Πληροφορίες σχετικά με το Πρόγραμμα και τις διαδικασίες για την υποβολή Αιτήσεων Ένταξης είναι διαθέσιμες μέσω της ιστοσελίδας του Προγράμματος στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας https://deya-repower.gov.gr/