Στην υλοποίηση πιλοτικών έργων και δράσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, καθώς και σε δράσεις οικοδόμησης δυναμικού και ανάπτυξης ικανοτήτων για το σχεδιασμό/υλοποίηση δράσεων προσαρμογής συμμετέχει ο Δήμος Κατερίνης, στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE-IP AdaptInGR.
Πιο συγκεκριμένα, το έργο «LIFE-IP AdaptInGR – Boosting the implementation of adaptation policy across Greece» αποτελεί το σημαντικότερο έργο για την προσαρμογή της Ελλάδας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Έχει διάρκεια 8 έτη (2019 – 2026) προκειμένου, μεταξύ άλλων, να δοθεί κατάλληλος χρόνος για τη σωστή προετοιμασία, εφαρμογή, υλοποίηση και παρακολούθηση των πιλοτικών έργων, καθώς επίσης και για να συμπέσει η λήξη αυτού, με την αξιολόγηση και αναθεώρηση της ΕΣΠΚΑ και των ΠεΣΠΚΑ.
Όπως σημειώνει ο Δήμαρχος Κώστας Κουκοδήμος: «Για τον Δήμο Κατερίνης η προστασία του περιβάλλοντος είναι καθημερινός αγώνας που αποτυπώνει την έμπρακτη προσπάθειά μας για την ατομική – συλλογική θετική δράση για την προστασία, βελτίωση και αισθητική αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Στον στρατηγικό σχεδιασμό μας για την αειφόρο ανάπτυξη και επίτευξη των σκοπών και στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» στηρίζουμε μέσω της συμμετοχής μας στο συγκεκριμένο πρόγραμμα, την εφαρμογή του 7ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον και άλλες στρατηγικές και σχέδια της ΕΕ για το περιβάλλον και το κλίμα».
Η επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στον Δήμο Κατερίνης
Η κύρια επίπτωση της κλιματικής αλλαγής στον Δήμο Κατερίνης στον τομέα του δομημένου περιβάλλοντος αφορά την αύξηση της έντασης και της συχνότητας των περιστατικών καύσωνα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μελετήθηκαν, το τρέχον επίπεδο επικινδυνότητας για τον καύσωνα είναι χαμηλό, καθώς έχουν παρουσιαστεί 19 περιστατικά σε περίοδο 30 ετών (1971-2000) όπου η μέγιστη θερμοκρασία ήταν πάνω από 36,9°C για 3 μέρες και πάνω, συνεχόμενα. Προβλέπεται όμως ότι η αναμενόμενη αλλαγή της έντασης και της συχνότητας θα αυξηθεί κατά την περίοδο μελέτης 2031-2060.
Είναι γνωστό ότι οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες και οι καύσωνες προκαλούν καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα κυρίως στους ηλικιωμένους. Άλλα σημαντικά προβλήματα που προκαλούνται από τις υψηλές θερμοκρασίες είναι η αύξηση:
- του όζοντος και των ρύπων που επιδεινώνουν τα καρδιαγγειακά και αναπνευστικά προβλήματα
- των επιπέδων της γύρης και άλλων αλλεργιογόνων ουσιών στον αέρα που προκαλούν άσθμα το οποίο σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) επηρεάζει περίπου 300 εκατ. άτομα
- των μολύνσεων και της περιόδου μετάδοσης των ασθενειών που μεταδίδονται από φορείς.
Οι ομάδες που πλήττονται περισσότερο από τις υψηλές θερμοκρασίες και τους καύσωνες είναι οι ηλικιωμένοι και τα μικρά παιδιά.
Το πιλοτικό έργο που έχει αναλάβει ο Δήμος αφορά την ανάπλαση δημοτικών χώρων με σκοπό τη δημιουργία χώρων πρασίνου και την προστασία της αστικής βιοποικιλότητας καθώς και τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος μέσω χρήσης καλών πρακτικών όπως:
- Χρήση ψυχρών υλικών για τη βελτίωση του μικροκλίματος στις υπό μελέτη περιοχές
- Μειωμένη χρήση τσιμέντου
- Χρήση κατάλληλων φυτών για τη βελτίωση του μικροκλίματος και τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης
- Κατασκευή χώρων αναψυχής με έμφαση στις αθλητικές δραστηριότητες και το πολιτιστικό περιβάλλον.
Η υλοποίηση των δράσεων θα επιφέρει σημαντική μείωση των εκπομπών ρύπων. Επίσης η δημιουργία και απόδοση στους πολίτες αστικών μικροπνευμόνων πρασίνου και ψυχαγωγίας θα προσφέρει προστιθέμενη αξία στην καθημερινότητα των πολιτών και θα συμβάλλει στην ψυχική τους ευεξία.
Οι χώροι που επιλέχθηκαν είναι συνολικής έκτασης 12802m2.
Μέρος των δράσεων θα είναι και η τοποθέτηση περιβαλλοντικών αισθητήρων και στους υπό μελέτη χώρους αναπλάσεων αλλά και σε άλλα σημεία του δήμου. Προβλέπεται η προμήθεια και εγκατάσταση ενός ολοκληρωμένου συστήματος «Internet of Things», δορυφορικής τεχνολογίας, για την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τις περιβαλλοντικές και κλιματικές συνθήκες σε πραγματικό χρόνο. Έχει εκπονηθεί μελέτη που υποδεικνύει 16 σημεία εγκατάστασης των συσκευών παρακολούθησης θερμοκρασίας, υγρασίας καθώς και μέτρησης διοξειδίου του αζώτου (NO2) και αιωρούμενων σωματιδίων (PM10).
Ενδεικτικά αναφέρονται οι στόχοι του συστήματος:
- Μέτρηση του φαινομένου της αστικής θερμικής νησίδας (θερμοκρασία, υγρασία) στην πόλη της Κατερίνης και αξιολόγηση των έργων ανάπλασης με μετρήσεις θερμοκρασίας – υγρασίας στο δυτικό τμήμα της πόλης
- Μέτρηση ατμοσφαιρικών ρύπων (ΝΟ2 και PM10) που επιβαρύνουν την ποιότητα του αέρα στην πόλη της Κατερίνης
- Δημιουργία δικτύου περιβαλλοντικών αισθητήρων με πυρήνα το κέντρο της πόλης της Κατερίνης και διασπορά μετρητικών συστημάτων στον αστικό της ιστό
- Αξιολόγηση της ποιότητας του αέρα στο παραλιακό τμήμα του Δήμου Κατερίνης
- Δυνατότητα ανάπτυξης δικτύου διασύνδεσης στην πόλη της Κατερίνης
- Εγκατάσταση των μετρητικών συστημάτων σε δημοτικά κτίρια ή κτίρια δημόσιας χρήσης
- Επέκταση του δικτύου περιβαλλοντικών αισθητήρων στους οικισμούς Παραλίας, Σβορώνου, Κορινού, Λόφου και Ελατοχωρίου
Ο συνολικός προϋπολογισμός της πιλοτικής δράσης του Δήμου Κατερίνης είναι:
Σύνολο: 785,551€
Ιδία συμμετοχή: 239,220€
Συνεισφορά ΕΕ: 471,331€
Πράσινο ταμείο/άλλοι: 75,000€
Το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό €14,2 εκατ., εκ των οποίων €8,3 εκατ. παρέχονται από την Ε.Ε., €2,4 εκατ. από εθνικούς πόρους (Πράσινο Ταμείο), €3,2 εκατ. από ίδιους πόρους των εταίρων και €0,3 εκατ. από ιδιωτικούς φορείς (υποστηρικτές).
Οι φορείς που συμμετέχουν στο έργο είναι μεταξύ άλλων οι εξής:
- Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (Συντονιστής έργου)
- Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
- Πράσινο Ταμείο
- Ένωση Περιφερειών Ελλάδος
- Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος
- Εθνικό Κέντρο Περιβάλλοντος και Αειφόρου Ανάπτυξης
- Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
- Περιφέρεια Ιονίων Νήσων
- Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας
- Δήμος Κατερίνης
- Δήμος Κομοτηνής
- Δήμος Ρόδου
- Δήμος Λάρισας
- Δήμος Αγ. Αναργύρων-Καματερού
- Τράπεζα της Ελλάδος
- Ακαδημία Αθηνών
- Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών
- ΜΗ. ΚΥΟ – ΕΛΛΕΤ
- Μαριολοπούλειο Ίδρυμα